بایدهای توسعه راه آهن در گلستان

به گزارش خبرنگار مهر، حمل و نقل ریلی در مقایسه با حمل و نقل جاده ‌ای، دریایی و هوایی دارای برتری محسوس و بسیار كارآمد است؛ زیرساخت‌ های شبکه ریلی در مقایسه با دیگر روش‌ های حمل و نقل برای هر واحد بار یا مسافر 2 تا 3 برابر کمتر، زمین تصرف می‌ كنند. حمل و نقل انبوه، ایمنی، صرفه جویی اقتصادی، سازگاري بهتر با محيط زيست و نزدیك شدن به استانداردهای محیطی از ویژگی های متمایز راه آهن است و از این نظر، توسعه راه آهن با توجه به موقعیت ارتباطی هر منطقه ضروری است.

استان گلستان از نظر موقعیت ارتباطی، از مزیت های نسبی متعددی برخوردار است. قرارگیری در کریدور شمال شرق به شمال غرب، دسترسی مستقیم به مرکز کشور، برخورداری از امکانات حمل و نقل هوایی و وجود چند بندر با فاصله اندک از مرکز استان و دسترسی به راه آهن سراسری و خطوط جاده ای بین المللی از ویژگی های خاص استان گلستان و شهرستان گرگان است؛ با توسعه راه آهن در گلستان و ساخت راه آهن گرگان – اینچه برون و خروج گلستان از بن بست ریلی، موقعیت ارتباطی موجود، ارتقا پیدا می کند. همچنین با توجه به طرح های دیگری چون راه آهن گرگان به مشهد و راه آهن گرگان به شاهرود، که در آینده اجرا خواهند شد، مرکز گلستان در تقاطع کریدورهای ریلی قرار می گیرد.

راه آهن گرگان – اینچه برون؛ امیدبخش اما نیمه کاره

راه آهن بین المللی گرگان – اینچه برون، قطعه ای از کریدور شمال- جنوب است که بخش قابل توجهی از عملیات عمرانی آن انجام شده اما بخش هایی از این طرح نیز هنوز اجرا نشده است که از آن جمله می توان ایستگاه تشکیلاتی راه آهن گرگان در نزدیکی فرودگاه گرگان، ایستگاه مجتمع پتروشیمی و برخی تاسیسات وابسته به این خط ریلی را نام برد. نماینده مردم گرگان و آق قلا با اشاره به شتاب زدگی در بهره برداری از طرح ریلی راه آهن گرگان  - اینچه برون می گوید: این طرح یکی از طرح های بسیار بزرگ ملی و بین المللی است که تاثیر زیادی در توسعه منطقه دارد.

عیسی امامی ادامه می دهد: با وصل شدن این خط آهن به آسیای میانه ظرفیت های تازه ای برای استان ایجاد می شود که در روند توسعه منطقه حائز اهمیت است و جا داشت در کنار بهره برداری و اجرای سریع خط ریلی برخی زیرساخت ها مانند ایستگاه ها نیز همزمان تکمیل می شد.

امامی درباره راه آهن گرگان مشهد نیز می افزاید: دولت نهم در سفر دوم استانی مصوبه‎ ای را با عنوان راه‎آهن گرگان – بجنورد- مشهد به تصویب رساند که متاسفانه چند سالی است با وجود پیگیری‎ های فراوان بلاتکلیف و بعضا با یک ناهنجاری در تصمیم‎ گیری و سردرگرمی در وزارتخانه رو به‌ رو شده است.

وی تاکید می کند: اگر بنای آغاز عملیات اجرایی و مراسم کلنگ ‎زنی طرح راه ‎آهن گرگان- بجنورد- مشهد وجود دارد باید از مبدأ آن باشد.

انجام مطالعات اتصال راه آهن گرگان ـ شاهرود

مطالعات مرحله نخست اتصال كريدور ريلى گرگان ـ مشهد به كريدور ريلى شاهرود ـ مشهد از چند سال پیش آغاز شده است. جبار على ذاكرى - عضو هيات مديره شركت مهندسين مشاور راه آهن(مترا) می گوید: كوه هاى بلندى كه در ميان شهرهاى گرگان و شاهرود وجود دارند سبب شده اتصال اين دو شهر از طريق ريلى غيرممكن به نظر برسد عليرغم اينكه فاصله اين دو مسير كوتاه است.

وى می افزاید: از سال ۷۲ طرح اتصال راه آهن گرگان ـ شاهرود مطرح شده بود اما به دليل احتمال غيرممكن بودن آن به مدت ۱۴ سال مسكوت باقى ماند كه در نهايت وزارت راه و شهرسازی مطالعات اتصال اين راه آهن را دوباره آغاز كرد. وى می گوید: بررسى نقشه هاى اين مسير با مقياس يك دويست و پنجاه هزارم انجام گرفته است كه مطالعات اوليه نشان مى دهد امكان اتصال اين دو نقطه وجود دارد.

مسیر مستقیم گرگان- شاهرود در اولویت است

ذاكرى با بیان اينكه 3 گزینه پیشنهادی براى طراحى اين مسير پيش بينى شده است كه در پايان مطالعات گزينه مناسب براى اجراى عمليات راه اندازى اين راه آهن انتخاب خواهد شد، تصريح می کند: گزینه پیشنهادی اول از مسير گرگان ـ آشخانه ـ جاجرم با شيب ۱۵ در هزار به طول تقريبى ۱۷۴ كيلومتر با 5 هزار و ۸۰۰ متر تونل و ۱۴۰۰ متر پل طراحى شده است.

وى می افزاید: اما گزینه پیشنهادی دوم در مسير گرگان ـ شاهرود با شيب ۱۵ در هزار به طول تقريبى ۲۰۰ كيلومتر و گزینه پیشنهادی سوم در همين مسير با شيب ۲۵ در هزار به طول تقريبى ۱۴۲ كيلومتر كه بخش عظيمى از مسير به صورت تونل درخواهد آمد پيش بينى شده است.

اين عضو هيات مديره مترا تصريح می کند: با توجه به توجيه اقتصادى راه اندازى اين راه آهن به شكل برقى پيش بينى مى شود اين خط به صورت برقی راه اندازى شود چرا كه به دليل افزايش شيب و فراز، طول مسير كاهش مى يابد بنابراين احتمال انتخاب گزینه پیشنهادی سوم بيش از گزينه هاى ديگر است.

ایستگاهی کنار بندرگاه

یکی از طرح های مهم اقتصادی در گلستان، طرح ساخت بندر چند منظوره خواجه نفس است که به اعتقاد کارشناسان، اتصال این بندر به راه آهن سراسری، بر افزایش بازدهی و کارکرد اقتصادی این بندر تجاری و اقتصادی در آینده تاثیر زیادی خواهد داشت.

یک کارشناس ارشد اقتصاد بازرگانی در این زمینه می گوید: با توجه به فاصله اندک خواجه نفس تا بندر ترکمن، با ساخت راه آهنی به طول 8.5 کیلومتر، ارتباط بندر خواجه نفس با راه آهن سراسری و بین المللی برقرار می شود و از آنجا که بندر خواجه نفس یک بندر خصوصی است، اتصال راه آهن بندرترکمن به خواجه نفس، علاوه بر اهتمام بخش خصوصی، حمایت دولت را نیز می طلبد.

مهدی شعبانی می افزاید: ارتقای حمل و نقل ریلی، نیازمند ارتباط بیشتر راه آهن با بندرهای چند منظوره است و اين ارتباط، زمینه ساز استفاده مناسب از ظرفيت هاي حمل و نقل ریلی به عنوان سامانه مناسب حمل و نقل ارزان و انبوه کالا در بندر است.

وی خاطرنشان می کند: ایجاد خطوط فرعی راه آهن برای اتصال مراکز صنعتی و اقتصادی(چون شهرک های صنعتی و برخی کارخانجات) استان به شبکه ریلی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

ضرورت تسریع در احداث ایستگاه جدید گرگان

مهدی شعبانی ادامه می دهد: شهرستان گرگان با اجرای طرح های مختلف راه آهن در تقاطع کریدورها قرار می گیرد و با توجه به قرار گرفتن ایستگاه فعلی گرگان در محدوده قانونی شهر و اهمیت نقش و کارکرد ایستگاه جدید گرگان در بخش های ترانزیت و مسافر، بنابراین لازم است که ساخت، تجهیز و توسعه ایستگاه تشکیلاتی راه آهن گرگان در اولویت قرار گیرد.

وی می افزاید: ایستگاه جدید گرگان در توسعه ارتباطات ریلی استان نقش مهمی دارد و باید در مکانی مناسب با امکان دسترسی آسان و سریع احداث شود.

شعبانی تاکید می کند: بهتر است برای ایستگاه تشکیلاتی یک راه اختصاصی و مستقل ساخته شود و همچنین طراحی فضای کالبدی ایستگاه جدید گرگان نیز باید کاملاً متناسب با یک ایستگاه بین المللی باشد.

استقرار اداره کل راه آهن؛ نیاز ضروری استان

راه آهن گلستان از نظر اداری، هنوز زیر نظر استان مازندران است و اداره کل راه آهن شمال در ساری، مدیریت راه آهن در استان های مازندران و گلستان را بر عهده دارد. با توجه به توسعه خطوط راه آهن گلستان، جداسازی تشکیلات اداری و مدیریتی راه آهن گلستان از مازندران و استقرار اداره کل راه آهن گلستان در گرگان ضروری است. به نظر می رسد یکی از دلایل روند کند و نامطلوب بازسازی خطوط ریلی گلستان نیز نبود تشکیلات مستقل اداری راه آهن در این استان است. چرا که در سال های گذشته تقریباً کل مسیر راه آهن در مازندران به طور اساسی بازسازی شده است و حتی در برخی مسیرهای راه آهن مازندران، ریل به طور کامل تعویض شده است اما استان گلستان در سال های گذشته از اجرای طرح های توسعه و بهسازی راه آهن چندان بهره ای نبرده است و همزمان با ساخت راه آهن گرگان – اینچه  برون و با توجه به این که در آینده نزدیک، قطارهای ترانزیتی در مسیر راه آهن شمال تردد می کنند، پس از مدت ها در سال گذشته تصمیم گرفته شد راه آهن گلستان از گلوگاه تا گرگان بازسازی شود که البته این طرح نیز همچنان نیمه کاره است.

نماینده مردم گرگان و آق قلا درباره ضرورت تاسیس اداره کل راه آهن گلستان می گوید: عدم رسيدگي به شبكه ريلي استان گلستان كه از قديمي ترين خطوط ريلي كشور است، موجب فرسودگي خطوط و ايستگاه ها و تعطيلي بخش هاي مرتبط با صنعت حمل و نقل ريلي كشور شده است.

امامي می گوید: به دليل عدم تمركز مديريت در اين استان و طولاني بودن خطوط ريلي محور شمال و تعداد تونل ها و پل ها و شرايط جغرافياي منطقه و موارد ديگر وجود اداره کل راه آهن گلستان به شدت احساس می شود. عيسي امامي می افزاید: در اين زمينه معاونت توسعه مديريت و سرمايه انساني رئيس جمهور دستورات و پيگيري هاي لازم را انجام داده است. به گفته وي، اين موافقت اوليه و اصولي ۱۶ مرداد امسال بر اساس نامه ۱۱۴۷۴۷/۹۲/۲۱۲/د انجام شده است.